Forumet UET/ Kryetari i Shoqatës së Ndërtuesve: Vuajmë për fuqi punëtore, na duhen 3 deri në 5 mijë punëtorë shtesë

I ftuari i tretë në Forumet UET ishte kryetari i Shoqatës së Ndërtuesve, Erjon Harizaj, i cili zhvilloi një bashkëbisedim me studentët dhe pedagogët e UET mbi sfidat e sektorit të ndërtimit në Shqipëri. Duke qenë së UET ofron programin e studimit Inxhinieri Ndërtimi, bachelor dhe master, u fol për rritjen e bashkëpunimit në kuadër të praktikave dhe punësimit të studentëve.

Nevoja e rregullimit të kuadrit ligjor, mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar, problemi i mbartur me pronësinë, rritja e çmimeve të apartamenteve, ishin vetëm disa nga çështjet e diskutimit në takimin e radhës së Forumeve UET, ku ishte i ftuar kryetari i Shoqatës së Ndërtuesve, Erjon Harizaj.

Nën organizimin e dekanes së Fakultetit të Inxhinierisë, Informatikës dhe Arkitekturës, prof. asoc. dr. Teuta Xhindi, tema dhe objekti i bashkëbisedimit ngjallën shumë reagime, pyetje e interesime nga studentët dhe pedagogët e UET, si qytetarë dhe si profesionistë.

Harizaj tha se aktualisht në Shqipëri jepet leje ndërtimi për 2 milionë metra katrorë, ku pjesën më të madhe e zë qyteti i Tiranës me 70%-80%. Po ashtu, trendi është që 60%-70% janë për banim dhe pjesa tjetër për hoteleri turizëm, biznes, industri etj. Sa i përket sfidave që has ky sektor, Harizaj tregoi se janë të shumta, duke filluar nga kuadri ligjor.

“Në pjesën më të madhe janë të pasakta, ndryshojnë shpesh, ndryshojnë ligjet, rregullimet, ndryshojnë planet e rregullimit të territorit. Në Tiranë nuk ka një plan të përgjithshëm, ka masterplane të pjesshme që ndryshohen në varësi të interesave dhe kjo e vë ndërtimin në pozitë të vështirë.”

Po ashtu, problem i madh mbetet pronësia, sa i përket mbivendosjes, paqartësisë, por edhe ritmi që kanë organet e shtetit. Sipas Harizajt, ndërtuesi është goxha më përpara, ecën goxha më shpejt sesa ritmi i përgjigjes së institucioneve. Ndërsa foli për vështirësitë në financim ku ndërtuesit kanë mungesë kreditimi, kryetari i Shoqatës së Ndërtueseve u ndal më gjatë te mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar.

“Mungesa e fuqisë punëtore të kualifikuar. Në sektorin tonë janë 70-80 mijë të punësuar dhe akoma ka një mungesë. Duhet të angazhohen 3 mijë deri në 5 mijë punëtorë shtesë. Po vuajmë qoftë për krahë pune, qoftë për punëtorë të thjeshtë, inxhinierë, topografë, gjeologë.”

Harizaj shtoi më tej se sot është e vështirë të gjesh inxhinier me licencë apo inxhinier gjeologë dhe kjo mungesë po step këtë industri, që sipas tij ende nuk është aty ku duhet të jetë.

Në këtë kuadër, dekania Xhindi propozoi që të rritet më tej bashkëpunimi me industrinë, për të plotësuar interesat e të dyja palëve, të studentëve dhe kompanive të ndërtimit.

“Ne kemi Inxhinieri Ndërtimi në UET, program bachelor dhe master. Jemi shumë të interesuar që të bashkëpunojmë me industrinë. Kanë munguar kërkesat nga kompanitë, nuk vijnë që të bëjnë një parashtresë para studentëve, për të kontaktuar, për të qenë pjesë e aktiviteteve. Ata e shprehin se kanë nevojë për burime njerëzore, punonjës të kualifikuar”, theksoi Xhindi, duke theksuar nevojën që ky sektor të jetë më pranë akademisë.

Harizaj iu sugjeroi studentëve që të jenë më pranues të praktikave e intershipeve, më dinamikë, për t’u zhvilluar profesionalisht në këtë sektor. “Studentët duhet ta kuptojnë sa e rëndësishme është praktika. Çdo firmë ndërtimi ka nevojë për personal. Duhet të bëhen bashkë, studenti, universiteti, kompania. Biznesi nuk ka kohë t’iu mësoje. Te biznesi duhet të vini gjysmë të përgatitur.”

I pyetur nga pedagogët se pse Shoqata nuk kërkon nga Ministria e Arsimit rritjen e kuotave për inxhinierë, Harizaj tha se jo gjithmonë merren parasysh propozimet apo sugjerimet e tyre.

Pjesë e diskutimit ishte edhe rritja e çmimeve të apartamenteve kryesisht në Tiranë dhe se si justifikohet kjo nga ndërtuesi. Sipas Harizajt, kjo rritje ka ardhur për shkak të rritjes së taksave në sektor,

“Ne kemi në Gjykatën Kushtetuese 20-fishimin e taksave të sektorit të ndërtimit. Dhe i kemi paguar 8 deri në 10 euro për metër katrorë, sot i paguajmë 300. Është ligj, nuk është se e themi ne. Dhe kjo ndodh me një ditë, kur e shikojnë që ndërtimi po ecën. Këto kosto kujtojnë se po na i rrisin neve, por në fakt po ua rrisin juve. Ndërtuesi është tranzitor në këtë kosto.”

Duke e ilustruar me shifra konkrete, Harizaj tha se në 1000 euro për metra katrorë për shitje, 600 euro ndërtuesi i ka kosto. “Te 400 euroshi duhet ta ndërtojë dhe të fitojë pjesën e vet. Edhe kostoja e ndërtimit totale sot kalon 1000 euro. Çfarë shitet mbi 1000 mijë euro sot mund të quhet fitim për ndërtuesin”, sqaroi më tej.

Sa i përket fuqisë blerëse, ai specifikoi se rreth 30% janë nga Kosova apo kosovarë diaspore. Po ashtu, në kryeqytet mbi 30% iu shiten të huajve, ndërsa në bregdet kjo përqindje është më e lartë.

Një nga tematikat e rëndësishme që u prek kishte të bënte me azhurnimin e kushteve teknike, ripërpunimin e tyre dhe futjen e tyre në kuadrin ligjor.

Harizaj tha se ndërtuesi nuk mund të presë derisa qeveria të rregullojë normat sepse ai ka ecurinë e vet, teka shtoi se shumë studio vendase kanë bashkëpunim me studio të huaja të konstruksionit dhe arkitekturës.

“Shoqata nuk vendos standarde, nuk bëhet dot rregullator. Neve na thërrasin si ndërtues, kemi dhënë normat tona, ku një pjesë e mirë e normave nuk janë marrë parasysh. Shoqata nuk i ka instrumentet të vendosë standardet.”