Drejtorët e MEPJ në UET: Shqipëria në institucionet ndërkombëtare
Fakulteti i Shkencave Juridike, Politike dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare në UET, në kuadër të lëndës “Institucionet e Sigurisë” organizoi dje një tryezë të hapur me të ftuar Drejtorin e Organizatave Ndërkombëtare në MEPJ, Sokol Gjoka, si dhe Drejtorin e NATO-s në MEPJ, Plator Kalakula, ku u diskutua tema “Shqipëria në institucionet ndërkombëtare të sigurisë”
Që nga kohët antike e deri më sot, shqetësimet për sigurinë ndërkombëtare kanë formësuar politikat e sigurisë të secilit shtet, sikurse edhe bashkëpunimet, partneritetet dhe aleancat ndërmjet shteteve.
Mes këtyre shteteve edhe Shqipëria ka luajtur një rol të rëndësishëm në institucionet ndërkombëtarë të sigurisë, por jo vetëm.
Drejtori i Organizatave Ndërkombëtare në Ministrisë për Europën dhe Punët e Jashtme, Sokol Gjoka shpjegoi se kur flasim për siguri nuk nënkuptojmë vetëm ushtrinë, aty ku secilit nga ne i shkon mendja menjëherë. Sipas tij kjo është një temë shumë e gjerë, dhe me të drejtë këtu përfshin edhe të drejtat e njeriut, diskriminimi etj.
“Çështjet e sigurisë janë jo vetëm ushtarake, por gjithpërfshirëse që fillojnë që nga carmatimi dhe deri tek të drejtat e njeriut. Aty ku fillojnë të lindin problematika diskirminuese në fusha të ndryshme të jetës atëherë cënohet siguria, madje edhe proceset zgjedhore janë një bazë që mund ta cënojnë sigurinë”, u shpreh Gjoka.
“Askush nuk mund të ofrojë siguri globale nëse nuk ka një sistem në standarde demokratike. Nëse vetëm konsumon siguri në vend që të prodhojë siguri, një vend mund të bëhet barrë për sigurinë globale.
Ne kemi pasur periudha të tilla që kemi qenë një vend që ka konsumuar siguri dhe ka marrë mbështetje të mjaft organizatave për të forcuar institucionet demokratike si dhe sistemin e balancës juridike, por edhe për të krijuar individin, nëse nuk forcohet individi në një shoqëri të mirë dekomratike themi se prap kemi probleme”, vijoi ai më tej.
Ndërsa si një hap shumë të rëndësishëm drejt sigurisë ndërkombëtare, ai pa anëtarësimin në Organizatën e Kombeve të Bashkuara në vitin 1955.
OKB është themeluar pas Luftës së Dytë Botërore me qëllim forcimin e bashkëpunimit midis shteteve të botës, zhvillimin ekonomik dhe ruajtjen e paqes në botë.
Gjoka tregoi se që prej ‘55 Shqipëria nisi të punojë fort për ndalimin e coptimit të vendit dhe nëpërkëmbjen e tij. Ndërsa roli i rëndësishëm nisi pas viteve ’90 kur sistemi filloi të ndryshojë.
“Në përveçse jemi bërë pjesë e dokumentave ndërkomëtare kemi dhënë edhe kontribut me vlerë me trupa paqeruajtëse, por gjithashtu edhe kontribute financiare”, u shpreh Gjoka.
Një ndër çështjet më të rëndësishmë që përmendi Drejtori i Organizatave Ndërkombëtare në MEPJ, Sokol Gjoka ishte marrja pjesë e Shqipërisë në zgjidhjen
konflikteve, ku në gjithë globin po mbahet paqja, pavarësisht konflikteve të ngrira që bazohen në fenomenin e suplemacisë, ku vendi më i madh do të “gllabërojë” vendin më të vogël.
“Kemi rreth 14 vite që lobojmë që Shqipëria të bëhet pjesë e Këshilli të Sigurimit. Ne mund të japim kontributin tonë si vend sa i përket fushës së të drejtave të njeriut. Gjithashtu ne do të luajmë një rol të madh për Kosovën që ta ndihmojmë të rrisë njohjen ndërkombëtare në arenën ndërkombëtare”, tha Gjoka.
Ndërsa sa i përket drejtimit të OSBE-së , ai rrëfeu jo vetëm sfidat, por edhe rolin që Shqipëria luajti.
“Mendoj që arritëm me sukses dhe përcollëm mesazhin dhe kontributin e një vendi që është konstruktiv dhe pjesë e zgjidhjes së problemeve në kuadër global dhe rajonal. Gjatë presidencës sonë ka pasur konflikte të ngrira si psh, Azerbajxhani, apo Gjeorgjia etj. Në fund të presidencës sonë arritëm që të mbyllim me sukses edhe zgjedhjen e drejtuesve të institucioneve të pavarura, OHDIR, OSCNM dhe Sekretari i Përgjithshëm i OSBE”, tha Gjoka.
Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut ose NATO është një nga institucionet ndërkombëtare më të mëdha të botës. Ajo është një aleancë politike dhe ushtarake e cila mbledh së bashku 30 vende anëtare nga Europa dhe Amerika e Veriut.
Drejtori i NATO-s në Ministrinë e Europës për Punët e Jashtme, Plator Kalakula tha se Shqipëria është një vend anëtar me të drejta të barabarta. Sipas tij kontributi ose kostoja e pjesmarrjes është minimale, diku te 0.4% i prodhimit të brendshëm bruto.
Ai vuri në dukje edhe disa problematika të sigurisë ndërkombëtare si psh, në luftën kundër Covid-19 dhe shpërndarjes së vaksinave.
“Gjithë nocioni i sigurisë ndërkombëtare është në diskutim e sipër. Gjatë viteve të fundit kemi parë gjëra të cilat mund t’i shihnim vetëm në filma. Ka një diskutim të sigurisë kombëtare të kohezionit të paqes, të interesave, apo dhe të vetëzotimit. Nocioni i demokracisë që na ka udhëhequr ne është në diskutim e sipër. Duket sikur ofrojmë zgjidhje më të shpejta apo të sakta, por ka një mungesë solidariteti, dhe këtu mund të marrim rastin e shpërndarjes së vaksinave”, u shpreh Kalakula.
