Letërsia bashkëkohore shqipe, në stendën e UET PRESS

[:en]UET PRESS sjell përmes kolanës Leteratura autorët më në zë të letërsisë shqipe në stendën e Panairit të 22 të librit

“Sytë i mbante të mbyllura. Trupi i saj i mrekullueshëm ishte pranë trupit të tij. Për një çast e kapi veten duke parë trupin e saj: gjoksin e plotë, me një bardhësi verbuese, supet e brishta femërore, që i mbuloheshin nga flokët e dendura kaçurrele, pjesën poshtë gjinjve, poshtë, më poshtë… U shtri ngadalë mbi trupin e saj. Ndjeu të pushtohej nga lumturia. Kurrë nuk do të kishte guxuar të mendonte se lumturia do të vinte një ditë papritur në trajtën e një vajze që do të mbante një libër e që do të futej tinëzisht në dhomën e tij. Në trajtën e një vajze, që sillte, së bashku me lumturinë, dhe terrorin e frikshëm të rrezikut. Por ishte pikërisht kjo alkimi që e bënte lumturinë e tij më të fuqishme se çdo lumturi tjetër. E puthi, ngadalë-ngadalë, sikur të donte që ky çast të zgjatej sa më tepër, që ky çast të mos kishte fund kurrë, kurrë (vdekja, mendoi për të mijtën e sekondës, sa pranë nesh që është vdekja)… Ajo vazhdonte t’i mbante sytë e mbyllur..”.

UET PRESS sjell përmes kolanës Leteratura autorët më në zë të letërsisë shqipe në stendën e Panairit të 22 të librit

“Sytë i mbante të mbyllura. Trupi i saj i mrekullueshëm ishte pranë trupit të tij. Për një çast e kapi veten duke parë trupin e saj: gjoksin e plotë, me një bardhësi verbuese, supet e brishta femërore, që i mbuloheshin nga flokët e dendura kaçurrele, pjesën poshtë gjinjve, poshtë, më poshtë… U shtri ngadalë mbi trupin e saj. Ndjeu të pushtohej nga lumturia. Kurrë nuk do të kishte guxuar të mendonte se lumturia do të vinte një ditë papritur në trajtën e një vajze që do të mbante një libër e që do të futej tinëzisht në dhomën e tij. Në trajtën e një vajze, që sillte, së bashku me lumturinë, dhe terrorin e frikshëm të rrezikut. Por ishte pikërisht kjo alkimi që e bënte lumturinë e tij më të fuqishme se çdo lumturi tjetër. E puthi, ngadalë-ngadalë, sikur të donte që ky çast të zgjatej sa më tepër, që ky çast të mos kishte fund kurrë, kurrë (vdekja, mendoi për të mijtën e sekondës, sa pranë nesh që është vdekja)… Ajo vazhdonte t’i mbante sytë e mbyllur..”.

Por këtë panair kjo kolanë pasurohet dhe me libra të rinj, si romani “Anjeza nuk u zgjua” me autor Preç Zogajn. Ky roman shënjon një kthim të Zogajt në prozën e gjatë, ku dallon për stilin realist teksa na tregon një histori të ndjerë dashurie atë të Anjezës dhe Davidit.

Mustafa Nano, i njohur për kontributin e tij me libra në publicistikë dhe histori bëhet pjesë e kësaj kolane me romanin e tij të parë “Lamtumirë baba”. Me këtë libër Nano elaboron një temë shumë pak të prekur nga letërsia shqipe siç është ajo e religjionit. Historia e dy vëllezërve pas vdekjes së babait, është në thelb rrugëtimi në dy karaktere që të rrëmbejnë me jetët e botëkuptimet e tyre teksa i lexon. Nano ka arritur me këtë vepër të zbërthejë mendjen e një të riu mysliman, duke e kthyer në një personazh letrar.

“Amangala Mandala” përmbledhja me tregime fituese e çmimit Kadare me autor Loer Kumen, do të jetë një tjetër libër i rëndësishëm i kësaj kolane, që na njeh dhe me vokacionin e prozës bashkëkohore shqipe. Tregimet e Kumes janë vlerësuar nga juria e këtij konkursi si eksperimentues me letërsinë, në kërkim të formave të reja letrare larg komercializmit dhe të zakonshmes në letërsi.

Pjesë e kësaj kolane është dhe romani “Testamenti i mitomanit” me autor Leka Bungon.

Kolana është përfaqësuesja më e mirë e prozës bashkëkohore shqipe, pasi përmes librave të botuar në të mund të shohim librat më të mira të botuara vitet e fundit. Poetja e njohur Mimoza Ahmeti erdhi këtë vit me romanin “Tutori”.

“Ashtu si te romani i parë i autores, Arkitrau (në italisht: Persone belle), ose tek i dyti, Gruaja halucinante (në gjermanisht: Milchkuss), dhe te Tutori ndeshesh me iluzionin e asaj që quhet prozë autoreferenciale. Pra mund të gënjehesh. Sepse në të tri romanet e autores operohet me një skenar të menduar mirë fantastik dhe/ose parodik. Parodizimi i rrëfimit romantik është i pari. Si e zbritur nga lartësitë e antiromanit, autorja rezulton e vetëdijshme që rrëfimi i saj nuk qenkësh veçse “antirrëfim”. Dhe në një antirrëfim të tillë tekstet funksionojnë si lojë ikjeje: nga realja në fiksion dhe, vetëkuptohet, nga fiksioni te realja. Si për ta përforcuar edhe më sugjestionin e njëkohësisë, edhe zhvendosja nga fiksioni në fiksion ndodh rëndom në tekstet e autores”, shkruan Aurel Plasari për këtë vepër.

“Pusi” i Kim Mehmeti është një tjetër vepër e vlerësuar gjerësisht nga kritika si një  roman mbi identitetin dhe familjen. Është një roman i shkruar lehtë dhe pa zhurmë por duke hapur brenda teje, teksa e lexon, jetë që të kujtojnë të shkuarën tonë. “Nëse e sheh nga këndvështrimi individual, atëherë njeriu është pus kujtimesh dhe shkallë shpresash gjatë gjithë jetës së vet. Po edhe nga këndvështrimi i kolektivitetit, gjërat janë të atilla shpjegon Mehmeti, dhe neve nëse vëreni, shpesh na ndodh diçka e çuditshme, flasim për entitetin, po për entitet të ri kosovar, entitet të këtillë apo entitet të atillë, në të vërtetë ne harrojmë diçka se pusi më i thellë i të gjithë kohërave nuk është as Shqipëria, as Kosova, por është shqiptaria, d.m.th. shqiptaria ka lindur Shqipërinë dhe Kosovën, andaj ne duhet t’i përkushtohemi. Duhet t’i përkushtohemi kujtimit dhe që është bazament i çdo gjejë.

Në këtë kontekst edhe romani im flet për një familje ku duhet të kujdeset, pra pusi tregon thellësi familjare, thellësinë e kujtesës dhe sa më i thellë është pusi i kujtesës aq më të gjata dhe më të largëta mund të jenë shkallët e shpresave, shkallët nëpërmjet të cilave duhet të ngjiten gjeneratat e reja. Kim Mehmeti nënvizon me qartësi se me sa duket ne këtë e harrojmë, prandaj nëse e vëreni te ne shqiptarët kjo shpjegohet në mënyrë shumë më prozaike, ne e para që bëjmë kur trashëgojmë diçka e prishim shtëpinë e prindërve, dhe i marrim gjithë vjetërsinë atij pusi që të sjellim çdo gjë të re nga Italia, nga Perëndimi. Nëse nuk e ruan të trashëguarën, ti s’di ta çmosh edhe atë që mund ta blesh vetë”, thotë Mehmeti për këtë libër.

Romani autobiografik i Vera Bekteshit,“Vila me tri porta” është një tjetër vepër e komentuar nga kritika. Bekteshi ka arritur ta kthejë diktaturën në prozë dhe të japë përmes rrëfimit të ndjerë një vepër që të mbetet gjatë në mëndje. Romanet e Ben Blushit janë veprat më të kërkuara të kësaj kolane, dhe përfaqësueset më në zë të prozës së sotme bashkëkohore, duke marrë vlerësimet më të mira nga kritika.

Pjesë e kësaj kolane është dhe romani “Sarah” me autor Alfred Pezën. Një libër i bazuar në një histori të vërtetë, të josh me rrëfimin e pazakontë të një gruaje që trazoi gjatë mendimet e mbretit Zog.[:sq]UET PRESS sjell përmes kolanës Leteratura autorët më në zë të letërsisë shqipe në stendën e Panairit të 22 të librit

“Sytë i mbante të mbyllura. Trupi i saj i mrekullueshëm ishte pranë trupit të tij. Për një çast e kapi veten duke parë trupin e saj: gjoksin e plotë, me një bardhësi verbuese, supet e brishta femërore, që i mbuloheshin nga flokët e dendura kaçurrele, pjesën poshtë gjinjve, poshtë, më poshtë… U shtri ngadalë mbi trupin e saj. Ndjeu të pushtohej nga lumturia. Kurrë nuk do të kishte guxuar të mendonte se lumturia do të vinte një ditë papritur në trajtën e një vajze që do të mbante një libër e që do të futej tinëzisht në dhomën e tij. Në trajtën e një vajze, që sillte, së bashku me lumturinë, dhe terrorin e frikshëm të rrezikut. Por ishte pikërisht kjo alkimi që e bënte lumturinë e tij më të fuqishme se çdo lumturi tjetër. E puthi, ngadalë-ngadalë, sikur të donte që ky çast të zgjatej sa më tepër, që ky çast të mos kishte fund kurrë, kurrë (vdekja, mendoi për të mijtën e sekondës, sa pranë nesh që është vdekja)… Ajo vazhdonte t’i mbante sytë e mbyllur..”.

UET PRESS sjell përmes kolanës Leteratura autorët më në zë të letërsisë shqipe në stendën e Panairit të 22 të librit

“Sytë i mbante të mbyllura. Trupi i saj i mrekullueshëm ishte pranë trupit të tij. Për një çast e kapi veten duke parë trupin e saj: gjoksin e plotë, me një bardhësi verbuese, supet e brishta femërore, që i mbuloheshin nga flokët e dendura kaçurrele, pjesën poshtë gjinjve, poshtë, më poshtë… U shtri ngadalë mbi trupin e saj. Ndjeu të pushtohej nga lumturia. Kurrë nuk do të kishte guxuar të mendonte se lumturia do të vinte një ditë papritur në trajtën e një vajze që do të mbante një libër e që do të futej tinëzisht në dhomën e tij. Në trajtën e një vajze, që sillte, së bashku me lumturinë, dhe terrorin e frikshëm të rrezikut. Por ishte pikërisht kjo alkimi që e bënte lumturinë e tij më të fuqishme se çdo lumturi tjetër. E puthi, ngadalë-ngadalë, sikur të donte që ky çast të zgjatej sa më tepër, që ky çast të mos kishte fund kurrë, kurrë (vdekja, mendoi për të mijtën e sekondës, sa pranë nesh që është vdekja)… Ajo vazhdonte t’i mbante sytë e mbyllur..”.

Por këtë panair kjo kolanë pasurohet dhe me libra të rinj, si romani “Anjeza nuk u zgjua” me autor Preç Zogajn. Ky roman shënjon një kthim të Zogajt në prozën e gjatë, ku dallon për stilin realist teksa na tregon një histori të ndjerë dashurie atë të Anjezës dhe Davidit.

Mustafa Nano, i njohur për kontributin e tij me libra në publicistikë dhe histori bëhet pjesë e kësaj kolane me romanin e tij të parë “Lamtumirë baba”. Me këtë libër Nano elaboron një temë shumë pak të prekur nga letërsia shqipe siç është ajo e religjionit. Historia e dy vëllezërve pas vdekjes së babait, është në thelb rrugëtimi në dy karaktere që të rrëmbejnë me jetët e botëkuptimet e tyre teksa i lexon. Nano ka arritur me këtë vepër të zbërthejë mendjen e një të riu mysliman, duke e kthyer në një personazh letrar.

“Amangala Mandala” përmbledhja me tregime fituese e çmimit Kadare me autor Loer Kumen, do të jetë një tjetër libër i rëndësishëm i kësaj kolane, që na njeh dhe me vokacionin e prozës bashkëkohore shqipe. Tregimet e Kumes janë vlerësuar nga juria e këtij konkursi si eksperimentues me letërsinë, në kërkim të formave të reja letrare larg komercializmit dhe të zakonshmes në letërsi.

Pjesë e kësaj kolane është dhe romani “Testamenti i mitomanit” me autor Leka Bungon.

Kolana është përfaqësuesja më e mirë e prozës bashkëkohore shqipe, pasi përmes librave të botuar në të mund të shohim librat më të mira të botuara vitet e fundit. Poetja e njohur Mimoza Ahmeti erdhi këtë vit me romanin “Tutori”.

“Ashtu si te romani i parë i autores, Arkitrau (në italisht: Persone belle), ose tek i dyti, Gruaja halucinante (në gjermanisht: Milchkuss), dhe te Tutori ndeshesh me iluzionin e asaj që quhet prozë autoreferenciale. Pra mund të gënjehesh. Sepse në të tri romanet e autores operohet me një skenar të menduar mirë fantastik dhe/ose parodik. Parodizimi i rrëfimit romantik është i pari. Si e zbritur nga lartësitë e antiromanit, autorja rezulton e vetëdijshme që rrëfimi i saj nuk qenkësh veçse “antirrëfim”. Dhe në një antirrëfim të tillë tekstet funksionojnë si lojë ikjeje: nga realja në fiksion dhe, vetëkuptohet, nga fiksioni te realja. Si për ta përforcuar edhe më sugjestionin e njëkohësisë, edhe zhvendosja nga fiksioni në fiksion ndodh rëndom në tekstet e autores”, shkruan Aurel Plasari për këtë vepër.

“Pusi” i Kim Mehmeti është një tjetër vepër e vlerësuar gjerësisht nga kritika si një roman mbi identitetin dhe familjen. Është një roman i shkruar lehtë dhe pa zhurmë por duke hapur brenda teje, teksa e lexon, jetë që të kujtojnë të shkuarën tonë. “Nëse e sheh nga këndvështrimi individual, atëherë njeriu është pus kujtimesh dhe shkallë shpresash gjatë gjithë jetës së vet. Po edhe nga këndvështrimi i kolektivitetit, gjërat janë të atilla shpjegon Mehmeti, dhe neve nëse vëreni, shpesh na ndodh diçka e çuditshme, flasim për entitetin, po për entitet të ri kosovar, entitet të këtillë apo entitet të atillë, në të vërtetë ne harrojmë diçka se pusi më i thellë i të gjithë kohërave nuk është as Shqipëria, as Kosova, por është shqiptaria, d.m.th. shqiptaria ka lindur Shqipërinë dhe Kosovën, andaj ne duhet t’i përkushtohemi. Duhet t’i përkushtohemi kujtimit dhe që është bazament i çdo gjejë.

Në këtë kontekst edhe romani im flet për një familje ku duhet të kujdeset, pra pusi tregon thellësi familjare, thellësinë e kujtesës dhe sa më i thellë është pusi i kujtesës aq më të gjata dhe më të largëta mund të jenë shkallët e shpresave, shkallët nëpërmjet të cilave duhet të ngjiten gjeneratat e reja. Kim Mehmeti nënvizon me qartësi se me sa duket ne këtë e harrojmë, prandaj nëse e vëreni te ne shqiptarët kjo shpjegohet në mënyrë shumë më prozaike, ne e para që bëjmë kur trashëgojmë diçka e prishim shtëpinë e prindërve, dhe i marrim gjithë vjetërsinë atij pusi që të sjellim çdo gjë të re nga Italia, nga Perëndimi. Nëse nuk e ruan të trashëguarën, ti s’di ta çmosh edhe atë që mund ta blesh vetë”, thotë Mehmeti për këtë libër.

Romani autobiografik i Vera Bekteshit,“Vila me tri porta” është një tjetër vepër e komentuar nga kritika. Bekteshi ka arritur ta kthejë diktaturën në prozë dhe të japë përmes rrëfimit të ndjerë një vepër që të mbetet gjatë në mëndje. Romanet e Ben Blushit janë veprat më të kërkuara të kësaj kolane, dhe përfaqësueset më në zë të prozës së sotme bashkëkohore, duke marrë vlerësimet më të mira nga kritika.

Pjesë e kësaj kolane është dhe romani “Sarah” me autor Alfred Pezën. Një libër i bazuar në një histori të vërtetë, të josh me rrëfimin e pazakontë të një gruaje që trazoi gjatë mendimet e mbretit Zog.[:]