Inkotermat si një shprehje e praktikave tregtare në kontratën e shitjes së mallrave - Economicus

by, Irena Lavdari

Abstrakt

Kontratat e shitjes paraqesin sot një inters të veçantë në lidhje me problematikat social-ekonomike dhe politike që po kalojnë zhvillimet kombëtare dhe ato ndërkombëtare. Gjatë tre dekadave të fundit tregtia ndërkombëtare, dhe si pasojë edhe ajo shqiptare është rritur shumë. Kjo shtrirje e madhe në mënyrë të padiskutuar është lehtësuar nga formimi i rajoneve, njësive ekonomike, politike si dhe nga heqja e kufizimeve ligjore në tregti midis vendeve të ndryshme. Nga njëra anë risitë dhe zhvillimet në fushën e teknologjisë, informacionit dhe telekomunikacionit, kanë stimuluar rritjen e tregtisë ndërkombëtare dhe nga ana tjetër mundësitë e realizimit të kontratave në mënyrë elektronike si faks, e-mail ose internet ka eliminuar kufizimet në distancë e në kohë dhe ka hapur tregjet e reja botërore, të cilat nga ana e tyre kanë çuar në një rritje të vëllimit të tregtisë ndërkombëtare. Në mënyrë të padiskutuar kontratat e shitjes ndërkombëtare kanë nevoja shumë specifike që burojnë nga shumëllojshmëria e sistemeve ligjore që zbatohen për kontrata të tilla. Në këtë kuptim Inkotermat janë një përpjekje për të standardizuar përkufizimet e termave tregtarë me qëllim përdorimin e zakoneve dhe praktikave më të qëndrueshme tregtare. Padyshim që termat tregtarë arrijnë të japin një informacion të shpejtë ligjor, duke shprehur detyrimet përkatëse të palëve në lidhje me dorëzimin e mallit, kalimin e rrezikut dhe detyrimet e tjera të rastit. Zakonet dhe praktikat tregtare luajnë një rol të rëndësishëm në tregtinë ndërkombëtare duke mbushur shpesh boshllëqet ligjore, të cilat palët nuk arrijnë t’i parashikojnë në kontratë. Duke qenë se rregullat e brendshme shpesh janë jashtë kontaktit me realitetin ekonomik të shitjes ndërkombëtare, përfshirja e inkotermave në një kontratë mund të zvogëlojë kostot e transaksionit. Shpesh pyetje të tilla si: Cila palë duhet të sigurojë mallrat për eksport ose import? Kush duhet të paguajë shpenzimet e ngarkimit dhe shkarkimit të mallrave? Cilës palë i kalon rreziku i humbjes ose i dëmtimit të mallrave? Si dhe kush duhet të bëjë sigurimin e mallit? kanë mbetur pa përgjigje. Për këtë arsye del e nevojshme një përpunim më i detajuar i termave tregtarë nga dispozitat e veçanta të kontratës së shitjes, nga ligji i zbatueshëm shqiptar ashtu edhe nga zakonet dhe praktikat tregtare. Në këtë kuptim e drejta shqiptare duhet të familjarizohet me zhvillimet moderne të tregtisë ndërkombëtare dhe të përshtasë praktikat e njohura të saj me ligjin dhe nevojat e realitetit tregtar.